|
De eerste stabiliteitslaag is die van het natuurlijke systeem, dat is het oudste kennissysteem, zowel historisch als in de ontwikkeling van een mens. De logica van het natuurlijke systeem is gericht op geborgenheid en begint mythisch. Een van de kenmerken van het mythisch denken is dat de waarneming met het denken samenvalt, in tegenstelling tot de wetenschappelijke houding waarbij de waarneming en het denken met elkaar in conflict kunnen zijn. Dit brengt met zich mee dat het mythisch denken de kenmerken heeft van een geloofssysteem. Patinir (België, 1483-1524) brengt perspectief in het landschapsschilderij door gebruik van kleuren; bruin voorgrond, groen in het midden en blauw in de achtergrond en lucht. Het toepassen van het lijnperspectief zou in strijd komen met de werkelijkheid.
Er is pas een sociaal regelsysteem wanneer in de vorm van sociale regels wordt gedacht, een regelsysteem dat ook geldt buiten de gemeenschap waar men elkaar persoonlijk kent.
Dürer heeft zich gedurende zijn laatste levensjaren veel beziggehouden met de theorie van de kunst en een verhandeling over de geometrie geschreven, gebaseerd op een grondige studie van Piero della Francesca's handleiding voor het perspectief. Vaak ging hij verder dan zijn Italiaanse leermeesters, en heeft zo bijvoorbeeld een mechaniek ontworpen om met zuiver mechanische middelen een tekening te maken en daarmee te demonstreren dat de wetten van het perspectief algemeen geldig zijn.
Een goede schilder probeert zijn model (de ander) zo optimaal mogelijk tot zijn recht te laten komen. De schilder kan het model vragen een verhaal te vertellen dat hem na aan het hart ligt en dat de schilder inspireert een bepaalde eigenschap van het model tot uitdrukking te brengen. Deze werkwijze, recursiviteit als een zoeken om de eigen identiteit als zelfbeeld tot zijn recht te laten komen, in het communicatieve zelfsturingssysteem, geldt ook voor geheel andere situaties, zoals TV-optredens die door een jury of publiek worden beoordeeld. Het communicatieve systeem kan in beginsel in de logica van alle kennis en leren worden teruggevonden. De geldigheid van kennis in een communicatief systeem hangt af van de vraag of die kennis recursief is. De identiteit van de maker moet herkenbaar zijn, maar ook van degene die wordt voorgesteld en van degene die het kennisproduct beschouwt om er informatie aan te ontlenen over een aspect van zichzelf (Logica van het gevoel, blz. 601).
Analyse van Las Meninas (1656) leert, dat aan deze drie voorwaarden door Diego Velazquez wordt voldaan. Terzijde zij opgemerkt dat dat ook geldt voor The Love of God (2008) van Damien Hirst.
|